سرویس جهان مشرق - ریما بنت بندر بن سلطان زن جنجالی عربستان سعودی که طی ماه‌های گذشته با دریافت پستهای مختلف دولتی به دستمایه‌ای برای رسانه‌های مختلف تبدیل شده، این بار استوارنامه خود را تحویل دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا داده تا به عنوان اولین سفیر زن عربستان سعودی در آمریکا مشغول به کار شود. وی دختر بندر بن سلطان کهنه کارترین سفیر عربستان در آمریکا است که حدود ۲۳ سال این ماموریت را بر عهده داشت. ریما از چهارشنبه گذشته مسئولیت خود در سفارت این کشور در آمریکا را آغاز کرده است.

وی پست سفارت عربستان را از خالد بن سلمان آل سعود برادر کوچکتر و ۳۰ ساله محمد بن سلمان تحویل گرفت. مدت کم اشتغال خالد در سفارت عربستان و نقش کم‌رنگ طی این دو سال وی در مناسبات ویژه عربستان و آمریکا نشان می‌داد که وی عملکرد مناسبی در این پست نداشته و لزوما انتساب به خاندان پادشاهی نمی‌تواند توجیه خوبی برای توزیع پست‌های دولتی باشد.

البته سابقه ناموفق سیاستمداران خاندان پادشاهی عربستان بر خلاف کشورهای دیگر نتیجه معکوس می‌دهد و با وجود عملکرد ناموفق خالد بن سلمان در پست سفارت این کشور در عربستان، وی برای تحویل پست معاونت برادرش در وزارت دفاع از واشنگتن به ریاض برگشته است.

بر کسی پوشیده نیست که انتخاب ریما به عنوان سفیر این کشور در آمریکا علاوه بر وابستگی که وی به سیاست‌های محمد بن سلمان دارد، در چارچوب تلاش ریاض برای بهبود وجهه عربستان در زمینه ارائه آزادی های بیشتر به زنان این کشور دنبال می‌شود. این در حالی است که ده‌ها تن از فعالان سیاسی زن که سالها برای رسیدن به حداقل حقوق زنان در رانندگی و مسافرت مبارزه کرده‌اند، در زندان‌های آل سعود هستند و شدیدترین شکنجه‌ها را تحمل می کنند. درست به همین دلیل عربستان طی سالهای گذشته از پتانسیل ریما حتی در نشست‌های اقتصادی و تخصصی جهان استفاده کرده است. این شاهزاده خانم جوان سعودی همچنین نمایندگی کشورش را در بسیاری از محافل جهانی از جمله اجلاس دافوس در اوایل سال جاری در شهر نیویورک برعهده داشت.

** زندگینامه ریما بنت بندر بن سلطان 

شاهزاده ریما متولد سال ۱۹۷۵ در ریاض است.  او فرزند بندر بن سلطان است. هیفاء بنت فیصل مادر ریما و همسر بندر بن سلطان است. او یکی از زنان مهم و تاثیر گذار در خاندان آل سعود است. هیفا بر عکس اکثر زنان سنتی عربستان، نقش پر رنگی در روند سیاسی عربستان داشته است. او که مدتی ساکن آمریکا بوده است، متهم است که در جریان حملات ۱۱ سپتامبر تروریستها را حمایت مالی کرده است.

دوران کودکی ریما در آمریکا سپری شد. او توانست در مقطع کارشناسی در رشته «مطالعات موزه» از دانشگاه جرج واشنگتن فارغ التحصیل شود. ریما که از عناصر نزدیک به محمد بن سلمان است، در رسانه‌های این کشور به عنوان نماد تغییر چهره سنتی عربستان معرفی می‌شود.

ریما بنت بندر بعد از حضور نسبتا طولانی در آمریکا، در سال ۲۰۰۵ به عربستان بازگشت و در آنجا ریاست هیات مدیره شرکت «ال حما» را که در کار فروش محصولات لوکس نظیر برند «دونا کارن» بود، برعهده گرفت. او سال‌ها مدیریت «آلفا اینترنشنال» را برعهده داشت که به نوعی نمایندگی لوکس‌ترین برندها نظیر فروشگاه‌های معتبر «هاروی نیکولز» در ریاض است.

ریما مدتی رئیس بخش بانوان کمیته المپیک عربستان بود و بعد از ۱۲۰ سال توانست در دو نوبت زنان کشورش را راهی این مسابقات کند. ریما بنت بندر در عین حال، سعی دارد چهره ای مردمی و فعال هم از خودش به نمایش بگذارد. او عضو کمپین مبارزه با سرطان و آگاهی زنان در مورد سرطان سینه است. در حال حاضر کمپین او بسیار گسترده شده است و ریما سعی نموده که از طریق هزینه‌های بسیار و تبلیغ در کشورها و مناطق مختلف، کمپین خود را مشهور کند.

ریما بنت بندر اکنون یکی از مشهورترین زنهای عربستان در جهان است. مجله فوربس خاورمیانه شاهزاده ریما را در فهرست ۲۰۰ زن قوی عرب در سال ۲۰۱۴ میلادی قرار داد. جالب اینجا است که بنت بندر از آن سال تا کنون قدرت بیشتری هم یافته است.

شاهزاده ریما مدتی را به عنوان مشاور دفتر ولیعهد عربستان و قائم مقام هیأت عمومی ورزش عربستان در امور برنامه ریزی و توسعه فعالیت کرد و مدتی را نیز رئیس فدراسیون ورزشهای همگانی عربستان بود.

ریما زندگی شخصی ناموفقی داشت. او با فیصل بن ترکی بن ناصر آل سعود رئیس باشگاه النصر عربستان و شخصیت ورزشی مطرح این کشور ازدواج کرده و از او دو فرزند به نام‌های ترکی و سارة به دنیا آورد. اما این دو نفر در سال ۲۰۱۲ از یکدیگر طلاق گرفتند.

** چالش های فراروی سفیر جدید عربستان در واشنگتن

رسانه‌های آمریکایی اعتقاد دارد که ماموریت سختی در انتظار اولین سفیر زن عربستان خواهد بود.  یکی از عوامل این ادعا پیامدهای ترور جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی است که شهروند آمریکا بود و در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه کشته شده و جنازه‌اش نیز مثله شده و در نهایت به آتش کشیده شد.

ریاض  در مورد این پرونده با انتقادات زیادی مواجه شده و تحلیلگران اعتقاد دارند که با وجود اینکه آمریکا به علت قراردادهای چند میلیارد دلاری که با عربستان دارد نسبت به این مسئله سکوت در پیش گرفته، اما با توجه به فشار افکار عمومی و انتقادات مخالفان دولت و اینکه خاشقجی شهروند آمریکا بوده، نمی‌تواند تا مدت طولانی به سکوت خود ادامه دهد.

علاوه بر اینها ریما در شرایط سختی سفارت عربستان در واشنگتن را پذیرفته که تنش‌های منطقه‌ای به ویژه در زمینه تقابل ایران و آمریکا در پرونده‌های حساس منطقه به اوج خود رسیده است. عربستان گر چه از تنش‌های موجود در این زمینه استقبال می‌کند، اما به نظر می‌رسد با توجه به هزینه‌های بالایی که حمله احتمالی آمریکا به ایران می‌تواند داشته باشد، قادر به قانع کردن واشنگتن برای انجام این حمله نخواهد بود.

از سوی دیگر گرچه بندر بن‌سلطان روابط دوستانه خوبی با جورج بوش رئیس جمهور اسبق آمریکا داشت، اما نگاه ویژه دونالد ترامپ رئیس جمهور کنونی آمریکا و روحیه کاسبکارانه وی یکی از موانع و چالش‌های فراروی دختر بندر بن سلطان خواهد بود، چرا که ترامپ معتقد است هر صبح و عصر باید برای ادامه حمایت‌های خود از ریاض، این گاو شیرده را بدوشد و اعتقادی به رویکردهای ایدئولوژیک و دوستی‌های قدیمی در این زمینه ندارد.

 یکی دیگر از چالش‌های فراروی سفیر جدید عربستان در آمریکا، قانع کردن مخالفان قراردادهای تسلیحاتی ریاض با واشنگتن است. نمایندگان مخالف در کنگره آمریکا از پتانسیل‌های قانونی موجود در کشور برای جلوگیری از اجرایی شدن این قراردادهای تبلیغاتی استفاده می‌کنند.  دموکرات‌های آمریکا نیز این موضوع را به عنوان یک وجهه حقوق بشری و انسانی برای خود در پیش گرفتند تا بتوانند در انتخابات آینده از آن استفاده کنند.  

یکی از ماموریت‌های متفاوت و سخت ریما در آمریکا نحوه تعامل با پرونده جنگ یمن است،  چرا که دولت آمریکا مواضع متنوعی در این زمینه اتخاذ می‌کند، علاوه بر اینکه انتقاداتی نیز از سوی کنگره در رابطه با ادامه این جنگ مطرح شده است.

قطعاً یکی از اولویت‌های اصلی سفیر جدید عربستان در آمریکا، تلاش برای بهبود وجهه این کشور در افکار عمومی آمریکایی‌ها خواهد بود که در نتیجه ترور جمال خاشقچی و جنایت‌های جنگی صورت گرفته در جنگ یمن به شدت مخدوش شده است. به تبع این اتفاق تلاش برای بهبود وجهه محمد بن سلمان یکی از ماموریت‌های اساسی ریما بنت بندر مطرح شده که باید زمینه رسیدن وی به تخت پادشاهی عربستان را مهیا کند.

** تأثیر انتخاب سفیر جدید عربستان در مناسبات با آمریکا

به نظر می رسد این شاهزاده سعودی تلاش خواهد کرد ریاض را به عنوان یکی از چهره‌های مطرح در پیشبرد طرح سازش در خاورمیانه معرفی کند که تئوریسین آن جارد کوشنر مشاور ارشد کاخ سفید است. اجرای کارگاه اقتصادی منامه نشان داد که محمد بن سلمان تمایل زیادی برای ایفای نقش فعال در این عرصه دارد و احتمالا بخشی از این مسئولیت بر عهده ریما بنت بندر گذاشته خواهد شد.

تحلیلگران اعتقاد دارند که مناسبات عربستان سعودی و آمریکا در نتیجه انتخاب سفیر جدید عربستان در این کشور دستخوش تغییرات خاصی نخواهد شد.  بسیاری از ناظران محافل بین‌المللی می‌گویند که تصمیم‌گیری ها در زمینه پرونده مناسبات دو کشور در سطوحی بالاتر انجام می‌شود و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و جرد کوشنر مشاور ویژه و داماد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا این مناسبات را مدیریت می کنند و سفیر آمریکا در عربستان همانگونه که طی سالهای گذشته بعد از به قدرت رسیدن سلمان بن عبدالعزیز مرسوم شده، پستی کاملا اجرایی است و اختیارات قابل توجهی ندارد.

البته حضور دختر بندر بن سلطان در این پست بعد از نزدیک به دو دهه با توجه به نقش پدر و مادرش در شکل‌گیری رویکردهای تروریستی و افراطی در منطقه و جهان نشان می‌دهد که احتمالا همکاری‌های ریاض و واشنگتن در زمینه مسایل مربوط به حمایت از گروه‌های تروریستی در منطقه بیش از پیش دنبال خواهد شد.